สามีคนต่างชาติ รับบุตรภรรยาคนไทยแล้วมีบุตรบุญธรรมได้ไหม
สามีต่างชาติสามารถรับบุตรเป็นบุตรบุญธรรมได้หรือไม่ และต้องดำเนินการอย่างไรตามกฎหมายไทย
ในกรณีที่มารดาชาวไทยหย่าขาดจากสามีคนไทย และมีบุตรติดจากความสัมพันธ์ดังกล่าว ต่อมาได้สมรสใหม่กับบุคคลสัญชาติอื่น เช่น ชาวต่างชาติที่เข้ามาพำนักอยู่ในประเทศไทยหรือใช้ชีวิตคู่กับมารดาอย่างต่อเนื่อง
หากสามีต่างชาติมีความประสงค์จะรับบุตรติดของภรรยาเป็นบุตรบุญธรรมตามกฎหมายไทย จะสามารถทำได้หรือไม่ และต้องทำอย่างไร?
บทความนี้จัดทำขึ้นโดย Knight Legal International เพื่อให้ความรู้เชิงกฎหมายเกี่ยวกับการรับบุตรบุญธรรมระหว่างชาวต่างชาติกับบุตรชาวไทย ภายใต้หลัก กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ไทย หมวดการรับบุตรบุญธรรม พร้อมแนวทางปฏิบัติและคำแนะนำจากทนายความ
หลักกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
การรับบุตรบุญธรรมในประเทศไทยอยู่ภายใต้บทบัญญัติแห่ง ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1598/19 ถึง 1598/43
รวมถึงอยู่ภายใต้การกำกับของ กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ (พม.) กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
โดยทั่วไป การรับบุตรบุญธรรมต้องได้รับ ความยินยอมจากบิดามารดาโดยชอบด้วยกฎหมายของเด็ก และต้องดำเนินการผ่านกระบวนการสอบสวนและอนุมัติจากหน่วยงานรัฐ
ข้อกำหนดเบื้องต้นของสามีต่างชาติที่ต้องการรับบุตรเป็นบุตรบุญธรรม
- ต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า 25 ปี และอายุมากกว่าเด็กอย่างน้อย 15 ปี(ตาม มาตรา 1598/24)
- มีความสามารถตามกฎหมายในการปกครองบุตรเช่น ไม่มีความผิดอาญาร้ายแรง หรือประวัติทำร้ายเด็ก
- มีภูมิลำเนาหรือที่อยู่ถาวรที่ชัดเจน ทั้งในประเทศไทยหรือในต่างประเทศ (กรณีจะนำเด็กไปอุปการะในต่างประเทศ ต้องดำเนินการตามอนุสัญญาว่าด้วยการรับบุตรบุญธรรมระหว่างประเทศ - Hague Adoption Convention)
- ต้องได้รับความยินยอมจากบิดาโดยชอบด้วยกฎหมายของเด็ก (อดีตสามีคนไทย) เว้นแต่:
- บิดาถูกเพิกถอนอำนาจปกครองตามคำสั่งศาล
- บิดาเสียชีวิต
- หรือบิดาหายสาบสูญโดยคำสั่งศาล
ขั้นตอนการดำเนินการรับบุตรบุญธรรมโดยสามีต่างชาติ
กรณีที่มารดาและสามีต่างชาติอาศัยอยู่ในประเทศไทย
- ติดต่อสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) ยื่นคำร้องขอรับบุตรบุญธรรม ณ ศูนย์อำนวยการรับบุตรบุญธรรม
เตรียมเอกสารประกอบ ได้แก่:
- สูติบัตรเด็ก
- หนังสือแสดงความยินยอมของบิดาโดยชอบด้วยกฎหมาย
- ทะเบียนสมรสกับมารดา
- รายงานสถานะครอบครัว
- รายงานการตรวจสอบคุณสมบัติผู้ขอรับบุตรบุญธรรม (จากทนายหรือเจ้าหน้าที่ พม.)
- เจ้าหน้าที่สอบสวนผู้เกี่ยวข้อง เช่น มารดา บิดาโดยชอบด้วยกฎหมาย เด็ก และสามีต่างชาติ
- พิจารณาและอนุมัติการจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรม หากครบถ้วนและไม่ขัดกับสวัสดิภาพของเด็ก
- ลงทะเบียนการรับบุตรบุญธรรมที่สำนักงานเขต/อำเภอ โดยมีผลทางกฎหมายในฐานะบุตรชอบด้วยกฎหมาย (legal child)
กรณีที่บิดาโดยชอบด้วยกฎหมาย ไม่ยินยอม หรือ ไม่สามารถให้ความยินยอมได้
ตาม มาตรา 1598/30 และ 1598/31
ผู้ยื่นคำร้องสามารถยื่นคำร้องขอศาลให้มีคำสั่งแทนความยินยอมได้ หากปรากฏว่า:
- บิดาทอดทิ้งบุตรเป็นระยะเวลานาน
- บิดาไม่ติดต่อหรือไม่ให้การอุปการะเลี้ยงดูเลย
- บิดาไม่สามารถติดต่อได้ หรือหายสาบสูญโดยศาลมีคำสั่งรับรอง
กรณีที่สามีต่างชาติต้องการนำเด็กกลับไปเลี้ยงดูในต่างประเทศ
ต้องดำเนินการตามระบบของ Hague Adoption Convention หากประเทศนั้นๆ เป็นภาคี โดยต้อง:
- ขออนุญาตจากสำนักงานพม.
- ผ่านการสอบสวนโดยองค์กรในประเทศปลายทาง (เช่น หน่วยงานเด็กของสหรัฐฯ, ออสเตรเลีย, เยอรมนี)
- มีเอกสารยืนยันการรับรองสถานะบุตรบุญธรรมข้ามชาติ
หากประเทศของสามีไม่ได้เป็นภาคี Hague อาจต้องใช้ขั้นตอนพิเศษของแต่ละประเทศปลายทาง
ผลทางกฎหมายของการรับบุตรบุญธรรมในประเทศไทย
- บุตรมีสถานะเป็น บุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของสามีต่างชาติ
- มีสิทธิใช้นามสกุลของผู้รับบุตรบุญธรรม
- มีสิทธิได้รับมรดกเช่นเดียวกับบุตรแท้ (ตาม มาตรา 1627)
- สามารถใช้เอกสารนี้ในการยื่นขอวีซ่า / สัญชาติ / ย้ายถิ่นฐานในต่างประเทศ
- เมื่อศาลมีคำสั่งอนุญาตให้รับเด็กเป็นบุตรบุญธรรมโดยไม่ต้องมีความยินยอมของบิดา การดำเนินการก็สามารถดำเนินต่อได้ตามขั้นตอนปกติ
NEWS : knightlegalinternational
